Στο ετήσιο συνέδριο που διοργανώθηκε από την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, στη Σάμο (2-4 Ιουνίου 2016), προσκλήθηκε και συμμετείχε ως ομιλητής ο Δήμαρχος Χίου Μανώλης Βουρνούς.
Το αποκλειστικό θέμα του ετήσιου συνεδρίου ήταν το προσφυγικό-μεταναστευτικό, γιατί πρόκειται για ένα θέμα που αφορά πολύ μεγάλο αριθμό Δήμων της χώρας, οι οποίοι έχουν επιφορτιστεί με τη διαχείριση και τις συνέπειές του.
Στο συνέδριο συμμετείχαν ενδεικτικά, ο Υπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Κουρουμπλής, ο Υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας, ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πρόεδρος του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης, ο βουλευτής της ΝΔ Βασίλης Κικίλιας, υπεύθυνος για το σχέδιο της ΝΔ για το μεταναστευτικό, η βουλευτής Όλγα Κεφαλογιάννη, που ανέλυσε τις συνέπειες του προσφυγικού στον τουρισμό, βουλευτές από την ΝΔ, τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, το ΚΚΕ, γενικοί γραμματείς Υπουργείων, δήμαρχοι από την Τουρκία, την Κύπρο, την Ουγγαρία και την Ιταλία, αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ κ.ά..
Στις εργασίες του συνεδρίου παρουσιάστηκε η μελέτη του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, την οποία ανέθεσε να πραγματοποιηθεί η ΚΕΔΕ, με θέμα: «Η τοπική αυτοδιοίκηση, οι προσφυγικές ροές και το μεταναστευτικό ζήτημα-επιπτώσεις στην κοινωνία, την οικονομία και τον τουρισμό».
Ο Μανώλης Βουρνούς, κατά τη διάρκεια της εισήγησής του, αφού παρουσίασε την κατάσταση που επικρατεί στη Χίο, υπογράμμισε τη σοβαρότητα και την υπευθυνότητα, με την οποία η τοπικές κοινωνίες και η αυτοδιοίκηση διαχειρίζονται το ζήτημα, αναλαμβάνοντας σημαντικά περισσότερες ευθύνες από αυτές που τους αναλογούν.
Ο Μανώλης Βουρνούς τόνισε ότι οι Δήμοι, εκ των πραγμάτων έχουν άποψη σε ό,τι αφορά στις διεθνείς συνθήκες και τις εθνικές πολιτικές, γιατί έχουν τον βασικό ρόλο στην τοπική εφαρμογή τους.
Έθεσε, επίσης, τα σοβαρά προβλήματα της έλλειψης χωρητικότητας στις δομές φιλοξενίας, που λειτουργούν και την ελλιπή χρηματοδότηση, αλλά και την ανάγκη για επίσπευση των διαδικασιών ασύλου.
Ο Δήμαρχος έδωσε έμφαση στην αναγκαιότητα ενός στρατηγικού σχεδίου διαχείρισης της προσφυγικής κρίσης, με βασική προϋπόθεση την ένταξη των Δήμων στα όργανα και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, για τη διαχείριση και ένταξη των προσφυγικών πληθυσμών και την απαιτούμενη χρηματοδότηση.
Ακριβώς, επειδή, ένας πολύ μεγάλος αριθμός Δήμων της χώρας μας, χωρίς να ερωτηθεί κλήθηκε να αντιμετωπίσει αυτό το τόσο σημαντικό θέμα, είναι απόλυτα αναγκαίος ο συντονισμός και η σαφής διάκριση των αρμοδιοτήτων.
Στην αντίθετη περίπτωση, θα συνεχίσουν να παρατηρούνται φαινόμενα σπατάλης πόρων και δυνάμεων, με το χειρότερο όλων να δημιουργείται χώρος για τον λαϊκισμό.
Τέλος, ο Δήμαρχος Χίου έθεσε το θέμα της ισοκατανομής των προσφύγων-μεταναστών και την υποστήριξη των Δήμων που υποδέχονται πρόσφυγες με εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους και την ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών, των οποίων η καθημερινότητα έχει πληγεί.